Z historii

Biografia

Wiktor KulerskiWiktor Kulerski urodził się 20 marca 1865 r. w Grucie, powiat grudziądzki. Ojciec, Tomasz, był zgermanizowanym Polakiem, matka, Maria z Mausolfów, Niemką. W domu używano wyłącznie języka niemieckiego. Tomasz Kulerski był nauczycielem w Radzyniu, tam też Wiktor skończył szkołę powszechną. Następnym miejscem jego nauki była Lubawa, w której uczęszczał do gimnazjum. Był to czas pierwszych kontaktów z polskimi rówieśnikami, polskością oraz polską literaturą. Chcąc zostać nauczycielem, po skończeniu gimnazjum przeniósł się do Grudziądza do Królewsko-Pruskiego Seminarium Nauczycielskiego, z którego został usunięty za udział w obchodach 200-setnej rocznicy odsieczy wiedeńskiej. Po tym incydencie, Tomasz Kulerski, nie akceptujący budzącej się polskości u syna, oddalił go z domu. Kilka następnych lat Wiktor pracował jako prywatny nauczyciel, m. in. u rodzin Działowskich i Siemieńskich. Był to także czas intensywnej nauki języka polskiego, którym do tej pory posługiwał się w stopniu nieznacznym. Zakończeniem tego etapu życia był rok 1887, w którym zdał w Tucholi eksternistyczny egzamin nauczycielski i wyjechał do Sopotu, gdzie otrzymał posadę państwową w szkole ludowej.

Rozbudzona potrzeba pisania skierowała Kulerskiego w stronę dziennikarstwa. Zdecydował się na założenie polskiej gazety z siedzibą w Grudziądzu. Pierwszy numer „Gazety Grudziądzkiej” wyszedł w 1894 r. Powstanie gazety szło w parze z założeniem Zakładów Graficznych Wiktora Kulerskiego, które wydawały, poza „Gazetą Grudziądzką” i jej dodatkami, inne tytuły prasowe oraz książki i broszury. Przy wydawnictwie powstała także Księgarnia Wysyłkowa „Gazety Grudziądzkiej”, która zajmowała się rozpowszechnianiem wydawanych utworów.

Poza pracą dziennikarską i wydawniczą był Kulerski aktywnym działaczem społecznym i politycznym.

Wiktor Kulerski umarł 18 września 1935 r. w Owczarkach. Jego pogrzeb zgromadził tłumy. W uroczystościach pogrzebowych udział wzięli pracownicy Zakładów Graficznych, delegacje Bractwa Kurkowego, Hallerczyków, Związku Niższych Pracowników Poczt, Sokoła Grudziądz, Stronnictwa Ludowego na Pomorzu, Stronnictwa Narodowego, Narodowej Partii Robotniczej, Polskiej Partii Socjalistycznej, Syndykatu Dziennikarzy Pomorskich oraz gen. Józef Haller, gen. Aleksander Ładoś, ppłk. Kustroń, Stanisław Mikołajczyk, starosta grudziądzki Niepokulczycki, prezydent Grudziądza Józef Włodek i inni.

Wiktor Kulerski odegrał w dziejach Grudziądza, jak i całego Pomorza, rolę ważną i znaczącą. Jego wpływ na pobudzenie i ugruntowanie polskości na ziemiach znajdujących się pod zaborami był ogromny. Swoje życie poświęcił pracy nad uświadomieniem narodowym i społecznym ludu. W pracy połączył rolę wydawcy, potentata prasowego z działalnością społeczno-polityczną. Był cenionym biznesmenem, który hołdował hasłom pracy organicznej i pracy u podstaw. Poprzez swoje wydawnictwa, uczył języka polskiego i historii Polski, kształtował propolskie postawy patriotyczne, zakładał polskie towarzystwa.

Znaczenie postaci Wiktora Kulerskiego dla Pomorza, jak i całej Polski, oddają słowa mowy pogrzebowej wygłoszonej przez Stanisława Mikołajczyka: „(…) Żegnam Cię w imieniu tych, co na obczyźnie za Twoją przyczyną nie zatracili polskiego ducha, a po powrocie do kraju, osiadłszy na ojczystej ziemi, do wspólnej z Tobą zaprzęgli pracy. (…) Nazwisko Twe znane było ludowi. (…) Znali Cię chłopi całej Polski od Grodzieńszczyzny począwszy, a na rubieżach Małopolski skończywszy. (…) Widział Cię lud przy wytaczaniu granic Polski! Ocenił Twą pracę, wyczuł w Tobie szczerego obrońcę! Hetmanem Cię swoim nazwał! Obdarzył Cię lud swoim zaufaniem, wybierając cię posłem do parlamentu niemieckiego, a w Polsce w wolnych wyborach – senatorem Rzeczypospolitej. (…) Śpij spokojnie Panie Senatorze! Dobrze spełniłeś obowiązek Wielkiego Polaka, wychowawcy i obrońcy szarych, biednych i uciemiężonych mas Ludu Polskiego. Wiedz, że ziarno przez Ciebie rzucone wzejdzie, bo na podatną trafiło glebę. (…) Żegnaj więc i odpoczywaj, Siewco Niestrudzony” .

Bibliografia:

1. Astramowicz-Leyk Teresa, Wiktor Kulerski (1865-1935). Polityk – wydawca – dziennikarz. Toruń 2006.
2. Cieślak Tadeusz, Wiktor Kulerski (20.III.1865-18.IX.1935). Rocznik Grudziądzki, T. III, red. Andrzej Tomczak, Adam Wolnikowski, Grudziądz 1963, s. 235-240.